1 Mayıs: Halk isyanının kısmi yansıması

Mücadelelerin kitleselliğinin sürekliliğini sağlamak ve sosyalist güçlerin hegemonyasını gerçekleştirmek, bu irdelemelerden çıkarılan, çıkarılacak sonuçların başarılı tarzda pratiğe geçirilmeleriyle elde edilebilir…

Bu 1 Mayıs’ta Mart isyanının kitlesellik ve kararlılık olarak yansıyacağı öngörülüyordu.

Kısmen yansıdı. Taksim için gençliğin geçmişe göre daha genişleyen kitlesellikle girişkenlik göstermesi kısmen yansıdığının ifadesi. Benzer biçimde onbinlerin katıldığı Kadıköy mitingine de kitlesellik açısından kısmen yansıdı.

2025 1 Mayıs’ı, Mart halk başkaldırısını kısmen yansıtmasının yanı sıra iki diğer özelliğiyle de dikkat çekti. Türkiye ve Kürdistan çapında yaygınca gösterilere sahne oldu.

Türkiye çapında kentlerde gençlik katılımı yansıdı. Örneğin Ankara mitinginde kitlenin bu yıl gençleşmiş olduğu görüldü. Dalaman ve bazı yerlerde liseli gençlik katılımı yansıdı.

Geçen yıldan başlayarak Tükiye çapında bu yıl da daha fazla kentte gerçekleştirilen 1 Mayıs miting-yürüyüşleri Manisa, Aliağa, Soma ve diğer taşra işçi merkezlerinde daha fazla kitleselleşti. Taşra işçi merkezlerinde işçi mücadelelerinin gelişeceğinin işareti oldu.

Kürdistan’da ise geçen yıldan başlayan yaygınca 1 Mayıs’lar bu yıl kentler ve katılım bakımlarından artış gösterdi. Amed ve Wan 1 Mayıs’larının kitleselliğinde artış oldu. 1 Mayıs Kürt hareketi bakımından barış mücadelesini antifaşist mücadele içeriğiyle güçlendirme çabası olarak öne çıktı. Süreçte bunun artarak devam edeceği öngörülebilir.

Devrimci hareketin gündeminde Mart halk isyanının 1 Mayıs alanlarına kitleselliğinin yansımasının -beklenenden farklı olarak- kısmi kalmasından ders çıkararak, mücadelelerde sosyalizm amacının, sosyalist güçlerinin hegemonyasının gelişmesinin politika, çalışma yöntemleri, mücadele yolları ve biçimleri ile örgütlenme biçimlerine ilişkin irdelemeyi sürekli kılmak gerekiyor.

Mücadelelerin kitleselliğinin sürekliliğini sağlamak ve sosyalist güçlerin hegemonyasını gerçekleştirmek, bu irdelemelerden çıkarılan, çıkarılacak sonuçların başarılı tarzda pratiğe geçirilmeleriyle elde edilebilir. Büyük çaplı halk başkaldırılarının güçlendirilmesini, kalıcı devrimci sonuçlar yaratmaları ve devrimci iktidar kuruculuğuna varılması, bu gelişkin önhazırlıkların toplamıyla sağlanabilir.

Geçen bir aylık sürecin sonucunun 1 Mayıs’a beklenen biçimde yansımamasında, Erdoğan faşizminin hapsetme ve polis saldırısının korku atmosferinin yeterince yıkılmamış olmasının elbette rolü vardır.

Ama devrimci hareket bakımından diğer nedenler daha önemlidir. Sonuçta yeni kuşaklar, geçmiş onyıllardaki gibi sosyalist takvimsel günlerdeki anti faşist mücadelelere kitlesel katılım bilinç ve alışkanlığını edinmiş değil. Benzer biçimde kitleselliği alanlara taşıyacak örgütlülüğe de yatkın değil. İnişli-çıkışlı, ekonomik-siyasal bütün mücadele deneyimlerinden geçmeleri ve bu mücadelelerde kendilerine önderlik edenin devrimci partiler ile hegemonyasındaki volan kayışı-kitle örgütlerinde örgütlenmeleri yoluyla bu büyük eksiklik veya zaaf giderilebilir.

Bu zaaf sürdükçe, isyan eden geniş kitleler, en yakın ve en kolay yolla, seçimde CHP’nin kazanması yoluyla faşizmden kurtuluş yanılgısını devam ettirirler. CHP gerek faşizmin “telef etme” saldırganlığını püskürtmek, gerekse Mart isyanı kitleleri üzerinde hegemonyasını sürdürmek için 1 Mayıs’a sahip çıkmaya ve nispeten daha fazla mücadeleci görünmeye çalışıyor. Fakat seçimle sonuçlandırmaya çalışarak kitlelerin devrimcileşmesini sönümlendirme rolü oynuyor.

Öte yandan işçi hareketinin güçlenmesi ve devrimcileşmesi yoluyla sosyalizm amaçlı partilerin hegemonyasına sınıfsal temel sağlanabilir. Gelecek güvencesizliği içinde ve geleceği proleterleşme yönünde olan öğrenci gençlik kitlesinde sosyalizm ütopyası hegemonyasının yollarından biri de işçi hareketinin devrimci gelişmesi ve güçlenmesi, güçlendirilmesidir.

Devrimci ve emekçi sosyalist hareket, işçi hareketinin devrimci gelişmesine yoğunlaşarak ve sonuçta geliştirerek, kendisinin güçlenmesini sağlamanın ötesinde, 1 Mayıs’ların devrimci önderlik altında kitleselliğini güçlendirebilir, bu güçlenmeyi kalıcı kılabilir ve dahası halk başkaldırılarının güçlenmesini, devrimci yükselişi sağlayarak o büyük günü yaratmanın, dünyayı Türkiye ve Kürdistan’dan sarsmanın inisiyatifini gerçekleştirebilir.

1 Mayıs enternasyonalist mücadele günü. 2025 1 Mayıs’ını gerek Türkiye ve Kürdistan’da gerekse dünyada bu bakımdan da ele almak gerekir, bu da başka bir yazıya kalsın.

Seçtiklerimiz: Ziya Ulusoy – Yeni Özgür Politika – 03.05.2025